07 июня 2017 г.
Аслă Отечественнăй вăрçă çул хыççăн çул хыçала юлса пырать пулин те, ума тухакан вăрттăнлăхĕсем вара сахал мар. Вĕсене уçса пама шыравçăсен отрячĕсем пулăшаççĕ те.
Иртнĕ çул вĕçĕнче «Раççейри шырав юхăмĕ» обществăлла организацин Мари Эл Республикинчи уйрăмĕн председателĕ, «Демос» шырав отрячĕн командирĕ Д.Шипунов «Командиры Республики Чувашия» ятпа икĕ томран тăракан кĕнеке кăларнă. Ячĕ «командиры» сăмахран пуçланать пулин те, темине анлăрах та ярса илнĕ. Автор палăртнă тăрăх, кăларăмра асăннă çынсене вăл тăватă ушкăна пайланă: 1) Асăну кĕнекисенче асăнман командирсем; 2) Асăну кĕнекисенче хыпарсăр çухалнă тесе палăртнă командирсем; 3) Асăну кĕнекисенче вилнине палăртнă, ăçта вилнине, пытарнине кăтартманнисем; 4) Вилнĕ е хыпарсăр çухалнă тесе палăртнă, анчах вăрçă хыççăнхи документсем тăрăх чĕрĕ юлнă çар çыннисем. Паллах, çак кĕнекере пирĕн район çыннисен хушамачĕсем те пур. Кăларăм тиражĕ пысăках мар пулнăран вĕсене хаçат урлă /комментарисĕр/ пĕр улăштармасăр çитерес шухăш çуралчĕ.
Григорий Сергеевич Наумов, тăванĕ Вăрмар поселокĕнче пурăннă. Капитан, чĕрĕ юлнă, 1948 çулхи ноябрьте офицерсен аслă шкулне пĕтернĕ. Асăну кĕнекинче 1944 çулта хыпарсăр çухалнă тесе çырнă.
Степан Фомич Хованский, 1912 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, 21-мĕш гвардин стрелоксен дивизийĕн капитанĕ, 1943 çулхи октябрĕн 14-мĕшĕнче вилнĕ: Калинин облаçĕн Невельски районĕнчи Невель хулин масарĕнче пытарнă. Асăну кĕнекинче ăçта вилнине кăтартман.
Аксен Григорьевич Григорьев, 1917 çулта Çитмĕш ялĕнче çуралнă. 19-мĕш гвардин стрелоксен дивизийĕ, сержант, 1944 çулхи октябрĕн 10-мĕшĕнче вилнĕ. Литва ССрĕ, Юрбурски район, Вертымы сала. Асăну кĕнекинче хушамачĕ çук.
Виталий Гурьевич Данилов, 1924 çулта Вăрмар районĕнчи Усима ялĕнче çуралнă. 128-мĕш стрелоксен дивизийĕ, кĕçĕн сержант, 1943 çулхи сентябрĕн 15-мĕшĕнче вилнĕ, Ленинград облаçĕ, Мга районĕ, Глухое кÿлĕ.
Клавдия Владимировна Владимирова, 1921 çулта Çĕнĕ Кавал ялĕнче çуралнă. 975-мĕш истребительсен авиаполкĕ, кĕçĕн сержант, 1943 çулхи июлĕн 22-мĕшĕнче вилнĕ, пытарнă вырăнĕ: Ростов облаçĕ, Б.Должок, аэродром çывăхĕнче. Асăну кĕнекинче хушаматне асăнман.
Евдокия Николаевна Николаева, 1923 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара 1941 çулта Вăрмар район çар комиссариатĕнчен кайнă. 72-мĕш бригадăри медицина службин сержанчĕ, сурансене пула 1945 çулхи апрелĕн 2-мĕшĕнче вилнĕ: Польша, Катовице воеводстви, Рыбницки нов., Владислав хули, хула масарĕ. Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕпе наградăланă.
Сергей Александрович Александров, 1900 çулта Çиçтĕпере çуралнă. 92-мĕш танк бригади, рядовой. Унăн виллине «Память» отряд 2004 çулта Тверь облаçĕн Зубцовски районĕнчи Скрябино тăрăхĕнче тупнă, 2005 çулхи августăн 23-мĕшĕнче асăннă тăрăхри Щеколдински ял Советне кĕрекен Веригино ялĕнче пытарнă.
Никита Дмитриевич Зарубин, 1913 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. Виллине 1957 çулхи сентябрьте П-2 самолет ăшĕнче Ленинград облаçĕн Кировски районĕнче тупнă, Кировски районĕнчи Назия поселокĕнче пытарнă.
Семен Ларионович Ларионов, 1913 çулта çуралнă, çемйи Вăрмар районĕнче пурăннă. Гварди мотострелоксен дивизийĕ, стрелок виллине, Мускаври «Тризна» отряд Мускав облаçĕн Наро-Фоминск районĕнче 2002 çулхи июльте тупнă, çав районти Волоченки ялĕнче пытарнă.
Иван Филиппович Филиппов, 1900 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. Виллине Торжок хулинчи «Виктория» отряд Тверь облаçĕн Зубовск районĕнче 2013 çулхи сентябрьте тупнă, ятне медальон тăрăх палăртнă. Çĕнĕ Вĕренерте пытарнă.
Иван Максимович Баумнов, 1914 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. 337-мĕш гвардин стрелоксен полкĕ, гвардин аслă лейтенанчĕ, 1944 çулхи декабрĕн 4-мĕшĕнче вилнĕ: Польша, Краковск воеводстви, Мордщевина ялĕ. Хушаматне Асăну кĕнекинче кăтартман.
Георгий Ванифатьевич Ванифатьев, 1915 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. 135-мĕш стрелоксен дивизийĕ, аслă сержант. 1943 çулхи августăн 24-мĕшĕнче вилнĕ: Орел облаçĕ, Сахарное Поле ялĕ.
Арсентий Николаевич Ефимов, 1911 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмарти çар комиссариатĕнчен кайнă. 48-мĕш арми, лейтенант, 1943 çулхи июлĕн 15-мĕшĕнче вилнĕ: Орел облаçĕ, Малоархангельски район, Федоровка.
Степан Яковлевич Иванов, 1924 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмарти çар ĕç комиссариатĕнчен кайнă. 53-мĕш стрелоксен дивизийĕ, кĕçĕн лейтенант. 1944 çулхи октябрĕн 1-мĕшĕнче вилнĕ: Румыни, Çурçĕр Трансильвани, Пока сали. «Çапăçури паттăр ĕçсемшĕн» медальпе, Хĕрлĕ Çăлтăр орденпа наградăланă.
Михаил Васильевич Кохнуров, 1921çулхи мартăн 27-мĕшĕнче Вăрмар районĕнче çуралнă. 296-мĕш стрелоксен полкĕ, лейтенант, тыткăна 1941 çулхи июлĕн 17-мĕшĕнче лекнĕ: 359 шталаг, тыткăнра 1942 çулхи июнĕн 7-мĕшĕнче вилнĕ: Островец.
Алексей Леонтьевич Леонтьев, 1919 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. 279-мĕш стрелоксен дивизийĕ, лейтенант, 1943 çулхи мартăн 4-мĕшĕнче вилнĕ: Украина, Ворошиловград облаçĕ, Славяносербск районĕ, Крипаки ялĕ.
Алексей Николаевич Николаев, 1922 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмарти çар ĕç комиссариатĕнчен кайнă. 63-мĕш гвардин стрелоксен дивизийĕ, гварди лейтенанчĕ, 1945 çулхи февралĕн 24-мĕшĕнче вилнĕ. Латви ССРĕ, Лиепай уесĕ, Вайноде вулăсĕ, Вайноде станцийĕ.
Валерий Петрович Николаев, Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмар çар ĕç комиссариатĕнчен кайнă. 73 мотострелоксен батальонĕ, аслă лейтенант, 1942 çулхи сентябрĕн 30-мĕшĕнче вилнĕ: Ленинград облаçĕ, Мга районĕ, Тортолово ялĕнчен 1 çухрăм çурçĕререх.
Григорий Петрович Петров, 1925 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмарти çар ĕç комиссариатĕнчен кайнă. 42-мĕш гвардин стрелоксен дивизийĕ, кĕçĕн лейтенант, 1943 çулхи июлĕн 20-мĕшĕнче вилнĕ: Курск облаçĕ, Прохоровски районĕ, Виноградовка ялĕ.
Сергей Семенович Семенов, 1923 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă, çара Вăрмарти çар ĕç комиссариатĕнчен кайнă. 250-мĕш стрелоксен дивизийĕ, кĕçĕн лейтенант, 1943 çулхи мартăн 6-мĕшĕнче вилнĕ: Ленинград облаçĕ, Засельски районĕ, Веревкино ялĕнчен 1 çухрăм кăнтăрарах.
Семен Иванович Таратин, 1908 çулта Вăрмар районĕнче çуралнă. 166 стрелоксен дивизийĕ, 735-мĕш стрелоксен полкĕ, кĕçĕн лейтенант, тыткăна 1941 çулхи сентябрĕн 9-мĕшĕнче лекнĕ, ирĕке кăларнă, 1945 çулхи июнĕн 16-мĕшĕ тĕлне чĕрĕ пулнă.
Кĕнекерен çавăн пекех вăрçă вăхăтĕнче Вăрмар станцийĕнче 95-мĕш стрелоксен запасри полкĕн /ЗСП/ пĕр пайĕ вăхăтлăх вырнаçнине пĕлме пулать. Шыравçăсем 150-мĕш стрелоксен дивизийĕнче пуçĕсене хунă ентешсен ячĕсене тупассипе те ĕçленĕ. Одессăна хÿтĕленĕ чухне Вăрмар тăрăхĕнчен кайнă виçĕ çар çынни паттăрсен вилĕмĕпе вилнине тупса палăртнă: Андреев Вадим Андреевич, гварди лейтенанчĕ, Петров Степан Петровичпа Николаев Тимофей Николаевич хĕрлĕармеецсем. Юлашки салтака чысласа пытармасăр вăрçă пĕтмест теççĕ те, шыравçăсем вара унăн вĕçне çывхартсах пыраççĕ.
Источник: "Урмарская районная газета"
Первоисточник: В.ТОЛМАТОВ хатeрленe.